In het voorjaar presenteerde Mercedes-Benz de nieuwe Atego. Maar ook de voorganger kan zich laten zien. De redactie van lastauto omnibus heeft de hybride aandrijving vergeleken met een automaat met start-stopsysteem en een handgeschakeld model. Met welke Mercedes Atego rijden transportbedrijven in het distributieverkeer het voordeligst?
De Mercedes-Benz Atego biedt in het distributiesegment een groot aantal varianten: de klant heeft de keus uit drie cabines, diverse combinaties van wielbases en asoverbrengingen en talrijke motortypes.
Verslaat de hybride zijn concurrenten?
Mercedes presenteert in zijn programma ook een hybride variant van de twaalftonner. 44 kW extra vermogen uit de batterijelektrische aandrijving moeten bij de Atego 1222 Bluetec Hybrid zorgen voor een beduidend lager brandstofverbruik. Hoe zuinig de Atego met het dubbele hart zijn parcours daadwerkelijk aflegt, moet blijken uit de directe vergelijking met zijn handgeschakelde broer in blauw en een automatisch schakelende zilveren Atego.
De drie testrijders proberen bovendien drie verschillende rijstijlen uit. Terwijl chauffeur A zo zuinig mogelijk rijdt, rijdt collega B weliswaar prestatiegericht, maar zonder het gaspedaal zinloos in te trappen. Chauffeur C voert zijn werk, als praktisch gemiddelde tussen deze beide extremen, onbekommerd uit.
Test vindt plaats op een traject van 400 kilometer
Het testtraject, in totaal circa 400 kilometer, omvat alles wat de doorsnee distributievrachtwagen voor de wielen krijgt: een klus in de stad met veel stop-and-go’s en veel losmomenten, een landelijke etappe voor de bevoorrading van het platteland en een flink stuk snelweg.
In de stad scoort de hybride
De eerste discipline in de distributie-driekamp, het distributieverkeer in de stad: zoals te verwachten trekt het hybride model hier alle aandacht naar zich toe. Steeds weer fascineert de zachte, maar toch stevige start van de maximaal 44 kW sterke synchroonmotor. De hybride komt in beweging alsof hij door een machtige koppelband wordt getrokken. Op het gebied van de geluidsemissie zijn er echter weinig voordelen. De passanten blijven de diesel-viercilinder horen, omdat deze ook stationair nog voor zich uit nagelt om de besturing en de luchtcompressoren te voeden.
Elektrische aandrijving vraagt om een gevoelige aanpak.
Tot 20 km/h kan de 12-tonner emissievrij worden versneld
Tot bijna 20 km/h kan de twaalftonner vrijwel zonder emissies accelereren, voordat de diesel onder de cabine de regie overneemt. Om ongestoord van de elektrische aandrijving te kunnen profiteren, moet het gaspedaal delicaat worden bediend. Bij ruw versnellen staat de 218 pk sterke dieselmotor namelijk meteen klaar om de aandrijvingstaken over te nemen. De dialoog tussen de elektrische en de verbrandingsaandrijving vindt overigens zeer harmonieus plaats. De hybridechauffeur ondervindt geen harde schokken bij de wissel van watt naar pk.
Ook de zilveren Atego met automatische zesversnellingsbak doet het goed in de drukte van de grote stad. Zijn chauffeur kan zich concentreren op het omzeilen van voetgangers en personenauto’s. Alleen bij het stoppen voor een verkeerslicht brengt de Atego de chauffeur in verwarring met een lange wachttijd tot het start-stopsysteem de motor eindelijk afzet. Ook het starten bij groen zou chauffeurs van de ongeduldige soort wel eens iets te langzaam kunnen gaan. De greep naar de startknop dreigt.
De blauwe Atego baant zich als vanouds met handmatige schakeling een weg door de stad. De schakeling is soepel en exact te bedienen, toch lijkt het voortdurend intrappen van de koppeling om van versnelling te wisselen in 2013 een anachronisme.
De hybride behaalt de overwinning in de verbruiksbalans
In de verbruiksbalans kan de hybride de verwachte overwinning binnenhalen. Bijna 24 procent zuiniger dan de handgeschakelde Atego en toch ook nog 20 procent spaarzamer dan de automatisch schakelende start-stop-Atego rolt de groene Mercedes na in totaal negen rondes door de stad over de finish. Gemiddelde snelheid telt hierbij niet, ook al hebben alle drie de voertuigen hetzelfde aantal stops gehad. Zoals verwacht komt er in het stadsverkeer geen duidelijk verschil naar voren tussen de verschillende rijstijlen. De stadstrip met zeer wisselende verkeersdrukte en -doorstroming beperkt het uitbuiten van het rijpotentieel te veel om verschillen meetbaar te maken. Daarom staat er in de tabel ook slechts een gemiddelde verbruikswaarde van de drie chauffeurs samen.
Concretere resultaten belooft de volgende etappe van twee uur over kleine en middelgrote provinciale wegen, die de Atego’s, alle drie beladen tot krap twaalf ton, met een sympathiek en comfortabel schommelen als op een zachte deining afleggen. Hardheid is niks voor de Atego, eerder een iets te veel gedempt rijgedrag.
Daarbij komt het plichtbewust, maar niet bijster ambitieus reagerende pompverstuiversysteem. De motor voegt zich in het beeld van een gerijpte arbeider die zijn krachten slim verdeelt. De chauffeurs bevalt dit evenwichtige karakter, dat ook zijn uitwerking op de rijstijl heeft. Ondanks de verschillende rijtypes gaan de gemiddelde snelheden vrijwel gelijk op. Wat veel hybride-beginners verrast, is dat de Atego de extra elektrische boost ook op de provinciale weg kan omzetten in verbruiksvoordelen. Met een bijna drie liter lager gemiddeld verbruik op 100 kilometer dan de automatisch schakelende Atego en toch ook nog bijna twee liter per 100 kilometer onder de handgeschakelde Mercedes legt de hybride de afstand af als kampioen dieselbesparing. Een verbruiksreductie van 14 procent, bij dezelfde rijprestaties verdient dat alle lof.
Kleinere verschillen op de snelweg
Op de snelwegetappe vallen de verschillen kleiner uit. Afgezien van de chauffeursafhankelijke gemiddelde snelheid gaan de drie Atego’s binnen een marge van een halve liter op 100 kilometer vrijwel gelijk op. Op de snelweg kan de hybride alleen bij het optrekken zijn bonus inzetten. Zelfs de extreem heuvelachtige etappe over de autoweg van Mainburg naar Holledau biedt maar weinig mogelijkheden tot recuperatie en zeilen.
In de totale balans knabbelt de hybride over alle etappes meer dan twee liter af van het gemiddelde verbruik over 100 kilometer van de gevestigde collega’s. Verrassend genoeg blijft de zilveren Atego met Telligent-schakelautomaat daarbij zelfs nog achter bij de handgeschakelde broer in het blauw, die bergaf merkbaar voordeel heeft van de permanent-magneet-retarder in de aandrijflijn.
De op het oog verbruiksintensievere automatische schakeling ving naar verwachting de verschillen in rijstijl op en zette deze behendig om in dicht bij elkaar liggende resultaten. Daaruit blijkt: automatisering is goed, vooral als er verschillende chauffeurs met uiteenlopende rijkunsten achter het stuur zitten.
60 procent meerprijs voor de hybride
De economische genadeklap voor de dieselelektrische Atego is niet de 350 kilo extra gewicht die het hybridesysteem met zich meebrengt en al helemaal niet de vrijwel perfecte arbeidsinstelling. De vette meerprijs van bijna 60 procent ten opzichte van de aanschafprijs van een normale Atego 1222 maakt de kleine Mercedes met het dubbele hart tot verliezer. Daarom is de hybride momenteel met circa 100 verkochte exemplaren voornamelijk een voorbeeldproject, dat de richting aan moet geven naar een vermeende hybride toekomst. Die ligt voortaan – als we de vrachtwagenfabrikanten moeten geloven – niet meer bij de tot nu toe favoriete city-distributiewagens, maar veel meer in het langeafstandsvervoer, waarbij het aantal kilometers de meerprijs uiteindelijk moet goedmaken.
