Perfect in het parkeervak gemanoeuvreerd, de voetganger gezien: in de vrachtwagen maakt goed zicht rondom het leven van de chauffeur een stuk eenvoudiger. De Duitse Straßenverkehrsordnung (Wegenverkeerswet) schrijft een toereikend gezichtsveld onder alle bedrijfssituaties voor. Hoe is het met de zichtomstandigheden bij de vrachtwagen gesteld?
Voor vrachtwagens vanaf 7,5 ton zijn rechter en linker achteruitkijkspiegel met bolling verplicht
Voor vrachtwagens vanaf 7,5 ton zijn aan de rechter- en linkerkant achteruitkijkspiegels met een bepaalde bolling voorgeschreven. Aan de rechterkant moeten bovendien een breedtespiegel en op een hoogte van minstens twee meter een zogeheten trottoirspiegel gemonteerd zijn. De houders van de spiegels zijn draaibaar aan het voertuig bevestigd. Bij contact met een hindernis moeten ze wegklappen. Daardoor moet het gevaar voor letsel worden gereduceerd. Bij de voorgeschreven afmetingen wordt geen rekening gehouden met de spiegels. Voertuigen met aangebouwde achteruitkijkspiegels mogen de breedte van 2,55 meter overschrijden.
Via de normale spiegels ziet de chauffeur het bereik achter zich
Via de normale spiegels links en rechts overziet de chauffeur het gebied achter zich naast de betreffende voertuigzijde iets verkleind. De breedtespiegel aan de bijrijderskant geeft de rechterflank van het voertuig echter sterk verkleind weer. Zo heeft de chauffeur ook zicht op wat er zich in het voorste deel rechts naast het voertuig afspeelt. De trottoirspiegel ten slotte dekt het bereik af dat direct rechts naast de cabine ligt.
Breedtespiegel vertoont bij het achteruitrijden zwakke punten
Maar hoe exact de breedtespiegel ook geslepen is, bij de oriëntatie voor het achteruitrijden vertoont hij ernstige zwakheden. Het weergegeven perspectief is extreem vervormd. Daardoor zijn afstanden bijvoorbeeld slecht in te schatten. Hetzelfde geldt voor de snelheid van achteropkomend verkeer. Het probleem daarbij is dat bewegingen afhankelijk van het perspectief veel langzamer lijken dan ze in werkelijkheid zijn. Let op: het is verboden voor de oriëntatie naar achteren alleen een breedtespiegel te gebruiken.
Wanneer de normale en de breedtespiegel dicht bij elkaar geplaatst zijn – ook al zijn ze in aparte behuizingen gemonteerd – moeten chauffeurs erop bedacht zijn dat het oog zich op twee verschillende scherpteniveaus moet instellen. Het probeert deze toestand dan door voortdurend wijzigen van de brandpuntsafstand te corrigeren. Dit harde werken van het oog kan hoofdpijn veroorzaken. Het kan echter ook gebeuren dat een beeld onscherp voor de spiegel lijkt te zweven.
Camera’s kunnen het zicht verbeteren
Camera’s kunnen de zichtomstandigheden verbeteren, tenminste theoretisch. Dan moet de chauffeur echter naast diverse spiegels ook nog een camera in het oog houden. Al die informatie moet worden verwerkt, geanalyseerd en correct toegepast. Beter zijn akoestisch-optische systemen: die reageren met waarschuwingstonen vanuit de betreffende richting op wijzigingen in het gezichtsveld.
De dode hoek blijft problematisch. Maar ook A-stijlen of ribben van de zijruiten belemmeren het zicht vaak. De Stuttgarter autofabrikant Mercedes-Benz heeft in totaal negen dode hoeken rondom de vrachtwagen vastgesteld. Sinds enkele jaren zijn bijvoorbeeld frontspiegel of frontcamera voorgeschreven. Het zicht via de verschillende spiegels of camera’s wordt aangeduid als indirect zicht.
Ook direct zicht vanuit de cabine is voorgeschreven
Het directe zicht vanuit de cabine is in de Duitse verkeersreglementen eveneens voorgeschreven. De betreffende regeling bepaalt dat er onder alle bedrijfsomstandigheden een toereikend gezichtsveld gegarandeerd moet zijn. In een denkbeeldige halve cirkel met een straal van twaalf meter om de chauffeursstoel zijn de vlakken gedefinieerd die zichtbaar moeten zijn. Een kritisch gebied ontstaat daarbij als tussen de A-stijl en de houder van de achteruitkijkspiegel het zicht geblokkeerd is.
Oppassen met asferische spiegels
Bij asferische spiegels, die bij bestelwagens en kleine vrachtauto’s worden gebruikt, is het opletten geblazen. Deze spiegels zijn onderverdeeld in twee zones, gescheiden door een dunne lijn. De buitenste zone is sterk gebold en biedt op die manier een breedteperspectief. Het gezichtsveld is vergeleken met normale spiegels 200 procent groter. In principe is de bredere blik niet verkeerd, maar deze bestrijkt niet de hele voertuigflank. In het gunstigste geval wordt de dode hoek daardoor iets kleiner.