De Scania G440 heeft het een en ander te bieden. Toch is hij vooral gebouwd voor gebruik op de weg. Een rasechte potige offroader is hij niet.
Slechts 13.400 kilogram brengt de G440 leeg op de weegschaal. Dat is niet bepaald veel voor zo’n vierasser. Het geschoolde oog verwacht eerder een ton meer. De slanke lijn van de Scania is voor een groot deel te danken aan de opbouw van Dautel. Die heeft genoeg aan vijf millimeter dik Hardox-staal als bodemplaat. De zijwanden van de laadruimte zijn vervaardigd uit aluminium.
Aan de andere kant staat de Scania G 440 CB8x4MHZ. Vertaald naar het Nederlands is dat een 440 pk sterke vierasser voor middelzwaar gebruik (M), die met een hoog chassis (H) en bladvering op alle assen (Z) voorrijdt. Daarbij verstaat Scania onder middelzwaar gebruik dat de kipper bedoeld is voor de weg. Zwaarder werk is niet bepaald de specialiteit van de middelzware Scania – alleen al omdat een hulpchassis ontbreekt. Maar juist dat zorgt voor een aanzienlijke gewichtsbesparing.
Schijfremmen besparen extra gewicht
Bovendien heeft Scania de kipper rondom uitgerust met schijfremmen. Daarmee zijn de Zweden over hun eigen schaduw gesprongen. Dat levert weer een paar kilo besparing op. Tel daarbij nog andere besparingsmaatregelen onder het blik op. De test-kipper zet in op EGR in plaats van SCR voor Euro 5. Daarvoor is weliswaar 13 in plaats van 12 liter cilinderinhoud nodig, maar op die manier kan de Scania-vierasser zich de SCR-katalysator inclusief AdBlue-tank besparen: dat maakt dat de G 440 weer een mooi aantal ponden minder op de weegschaal brengt.
Dankzij al deze gewichtsbesparingen blijft het eigengewicht van het chassis onder de tien ton – 9,5 ton, om precies te zijn. Dat alles is een geweldige boost voor het laadvermogen. Toch komt de G 440 noch bij de cabine, noch bij de aandrijflijn broodmager voor de dag: de G-cabine is beslist niet smal bemeten. En de 13 liter grote EGR-motor plaatst de concurrenten in de overeenkomende vermogensklassen stuk voor stuk moeiteloos in de schaduw.
Scania maakt de bediening praktischer
Zoals bekend van Scania vlijt de cockpit zich om de chauffeur. Dat is vooral bij ritten over de snelweg aangenaam. Offroad tellen andere zaken. Scania heeft de onhandige tuimelschakelaar voor de blokkeringen verwijderd. Daarvoor in de plaats zijn praktische draaischakelaars gekomen. Wanneer het er echter om gaat bij stilstand eventjes naar de bijrijderskant te wisselen, zou een vlakker uitgevoerd dashboard natuurlijk een betere keus zijn geweest. In elk geval zit in het testvoertuig de schakelpook niet meer in de weg, want Scania levert Opticruise nu ook voor de bouw. Ook een soort terreinmodus is van de partij.
Binnen biedt Scania de chauffeur nog een hele serie gemaksvoorzieningen. Daaronder valt niet alleen het royale ruimteaanbod. De G 440-kipper biedt voorin een kleine lade (met mini-aflegvak aan de bovenzijde), midden op de 280 millimeter hoge motortunnel van de G-cabine, evenals een als het ware omrand open aflegvak voor de bijrijdersstoel, waarop wat snuisterijen kunnen worden gedeponeerd. Onder het dak zijn op de kop van het voertuig nog een paar vakken te vinden, achterop de motortunnel kan bovendien een wat grotere console met twee flessenhouders worden aangebracht. Dat is ook wel nodig, want in het deurvak ontbreekt iets dergelijks geheel en al. Braakliggend terrein ontdekt het oog dan echter achter de stoelen, waar dus naar believen mag worden gestapeld.
Fikse 2300 Nm uit 13 liter
Vergeleken met de P-serie is de instap wat hoger. Met banden van de maat 385/65 R22,5 moet de bestuurder van de G 440 exact 1,27 meter klimmen. De beklimming begint bij de eerste trede echter al op 330 millimeter. Die ligt daarmee ook wel in een zeer risicovol bereik – slecht voor de duurzaamheid.
De motor wekt daarentegen meer vertrouwen. Die brengt vanaf 1000 omwentelingen 2300 Nm koppel op. Deze waarde houdt hij constant tot 1300 omwentelingen. Tegelijk zijn er dan krap 430 pk actief. Daarmee stelt de motor tussen 1300 en 1900 omwentelingen onbelemmerd het maximale vermogen beschikbaar. In het besef dat uitlaatgasrecirculatie nu eenmaal een zekere verbruiksgevoeligheid in de hogere toerentallen met zich meebrengt, hebben de mannen van Scania de EGR-motoren zo gedimensioneerd dat toerentallen van meer dan 1500 tpm in principe niet nodig zijn. Daar draagt ook een achterasaandrijving met een lange overbrenging van 3,93 aan bij. Samen met de van zijn kant slank gedimensioneerde overdrive-versnellingsbak GRSO905 komt er zo een theoretische maximumsnelheid van 117,5 km/h tot stand, die op de snelweg modale toerentallen van ongeveer 1360 tpm bij 85 km/h garandeert. Dat betekent wel dat de twaalfde versnelling, 2300 Nm of niet, voor de provinciale weg vrijwel niet meer geschikt is: dan draait de motor nog slechts net boven de 1000 tpm.
Versnelling 11 voor de provinciale weg
Bij een snelheid voor de provinciale weg past de elfde versnelling echter perfect. Dan worden er circa 1300 tpm genoteerd. Daarmee heeft het voertuig alle benodigde reserves onmiddellijk paraat. Daarbij komt dan wel meteen de vraag op of de twaalfde versnelling dat niet nog wat zuiniger zou kunnen – als de kracht in deze overbrenging tenminste voldoende is. Kennelijk is de chauffeur niet de enige die zich dat afvraagt. Ook Opticruise is niet altijd helemaal zeker van het antwoord op deze vraag, maar houdt zich verstandigerwijze voornamelijk bij het elfde verzet.
Toch heeft de kipper op terrein moeite met de over het geheel genomen relatief kleine spreiding van de versnellingsbak (11,3). In de eerste versnelling loopt de Scania bij 1900 tpm al 10,5 km/h. Daarmee komt het aggregaat ondanks 2300 Nm bij het optrekken gedeeltelijk in de knoei. Bovendien ontbreken er behoorlijke rangeereigenschappen, voor zover er niet meteen naar de crawler wordt gegrepen. Die is in tweevoud aanwezig met een overbrenging van 13,3 en 10,6. Daarmee wordt de spreiding van de versnellingsbak verhoogd naar een waarde van 16,4, die dan eindelijk ook bij een 3,93-as geschikt is voor het terrein. Toch blijft het de G 440 daarmee nog steeds aan pit ontbreken. De eindsnelheid in de kleine kruipversnelling bedraagt nog 7,1 km/h. De achteruitversnellingen zijn sowieso zeer lang uitgevallen: krap 8 km/h bedraagt de eindsnelheid in de kleine achteruitversnelling.
Ondanks krachtige motor stelt de testwagen offroad teleur
De G 440 haakt zichzelf met zijn lange as pootje. Steile opritten kosten hem met lading moeite – en dat nog net in de eerste versnelling. Alleen de niet gesynchroniseerde crawler-versnelling biedt uitkomst. Offroad stelt Opticruise deze kruipversnellingen tenminste wel zelf voor. Toch neemt de automaat ook in de terreinmodus te veel tijd. Blijft over de vriendelijke suggestie op het display om de rit in de crawlerversnelling voort te zetten. Het zou een terreinmodus sieren als hij het niet zo ver zou laten komen.
De G 440 biedt met zijn paraboolveren voor en achter zowel leeg als vol gedegen, maar niet geweldige veringskwaliteiten. Met slechts één stabilisator in de kelder (eerste vooras) scoort de G 440 weliswaar bij het laadvermogen, maar moet dat met een nu en dan licht onrustige loop bekopen. De onberispelijke stuurinrichting van de Scania houdt het ongemak wel binnen de perken, maar een extra stabilisator zou het rijgedrag aanzienlijk verbeteren, zonder het royale laadvermogen van de vierasser al te zeer te verkleinen.
Rehabilitatie in het testparcours
Met een gemiddelde snelheid van 51,8 km/h in het testparcours hoeft de Scania zich ondanks zijn lange as nergens voor te schamen. Voor vrachtwagens in dit vermogensbereik scoort hij daarmee buitengewoon hoog. Het verbruik ligt bij 56,5 liter per 100 kilometer. Daarmee doet de ingebouwde EGR-motor niet onder voor een concurrent met SCR-techniek. Daarvoor zijn weliswaar waarden rond de 55 liter gebruikelijk, maar daar komen nog twee à drie liter dure AdBlue per 100 kilometer bij.
Voor gebruik op de weg is de Scania G 440 dus uitstekend geschikt. Hij biedt massa’s laadvermogen, indrukwekkende rijprestaties bij een net verbruik en een cabine waarin je niet bang hoeft te zijn voor claustrofobie. Offroad stoot het concept echter snel op zijn grenzen. Zowel de aandrijflijn als de automaat hebben moeite met ruwere omstandigheden.
